Teo van der Weele onderwijst een methode voor pastorale hulp die hij ‘zegenend helpen’ heeft genoemd. Althans zo luidt de naam van het boek waarin hij zijn werkwijze heeft uiteengezet. De methode belooft een oplossing te geven voor met name mensen die innerlijk verwond (getraumatiseerd) zijn.
1. Teo helpt de mensen door ze te zegenen
De titel ‘zegenend helpen’ geeft precies de kern van de methode aan. Hij helpt mensen door ze te zegenen. Hij zegent de mensen en dan gaat de Heer genezend aan het werk.
2. Het Maranatha gebed
Centraal in Teo’s methode staat het bidden van het zogenaamde maranatha gebed.
Het woord maranatha komt voor in de bijbel. Het staat in 1 Korinthiers 16:23. Maranatha kan op twee manieren vertaald worden. De ene is “De Heer komt”. De andere is “Kom Heer”.
Uit de bijbel valt niet goed op te maken in welke betekenis Paulus het heeft gebruikt. Maar wel zeker is dat het in beide gevallen slaat op de zichtbare wederkomst van de Here Jezus. De wederkomst van Christus is de hoop van de christen. In beide gevallen heeft het een eschatologische betekenis. In de ene geval is het een vermelding van een feit, namelijk dat . Jezus terug komt. Christenen bemoedigden elkaar hiermee. In het andere geval is het een gebed om de wederkomst van Christus: ‘kom Heer Jezus’. Een zelfde soort gebed vinden we in Openbaring 22. De Here Jezus is daar aan het woord en Hij zegt: ‘Ja, Ik kom spoedig’ En het antwoord luidt “Amen, kom. Here Jezus!” (Openb. 22:20)
Teo maakt ‘Maranatha’ los uit het bijbelse verband van de wederkomst van de Heer en legt er een andere betekenis in. Hij leest er ‘het te hulp roepen van de Heer in een concrete noodsituatie’ in. Dan gaat het om noden die nu bestaan, zoals b.v. een trauma, een innerlijke wond en beschadiging, door b.v. seksueel misbruik. Hij haalt ‘Maranatha’ uit het eschatologische verband van de wederkomst van de Heer en hij plaats het in het hier en nu.
Hij veronderstelt dat het maranatha gebed de aanwezigheid van de Heer oproept. Dat het de Geest doet neerdalen in het hart en leven van de mens in nood en dat de Heer genezend aan het werk gaat.
3. De aanwezigheid van de Heer geneest
Volgens de theorie van Teo is het de aanwezigheid van de Heer die geneest. Het is daarom niet noodzakelijk dat degenen die ‘zegenend helpen’, inzicht of volledig inzicht in het probleem hebben. Ook de mens in nood heeft dat inzicht niet nodig.. De Geest doet het werk. Hij kent de nood en gaat onafhankelijk van het inzicht van de zegenende helper aan het werk.
4. Bedekken of ontdekken
In de psychotherapie is er verschil van mening over de vraag of een therapie ontdekkend of juist bedekkend moet werken. Moet je getraumatiseerde mensen brengen tot een confrontatie met en verwerking van hun trauma of moet je het trauma bedekken en je richten op hulp om zo goed mogelijk in het nu te functioneren.
Teo kiest in feite voor de methode van bedekken. Het is volgens hem niet nodig om het probleem inzichtelijk te maken en te verwerken. Het is genoeg om de tegenwoordigheid van de Heer op te roepen die dan aan het werk gaat.
Hij is er waarschijnlijk niet tegen dat het probleem naar voren wordt gebracht en besproken, maar hij zal niet het initiatief nemen, hij zal het niet aanmoedigen. Dat is ook logisch want voor het succes van de genezing is dit niet essentieel.
5. Zegenen
zegenen als onderdeel van de therapie van
Teo
Naast het Maranatha gebed waardoor de tegenwoordigheid van de Heer wordt opgeroepen zegent men de mens in nood. De theorie is dat je innerlijk naar de Heer luistert en dan onder leiding van de Heer de mens in nood zegent met allerlei concrete zegeningen. Dit is een soort charismatische zielzorg waarbij je voortdurend op bovennatuurlijke wijze ingevingen krijgt die je dan uitspreekt in zegeningen. Uiteraard werkt het dan ook, want een door God ingegeven zegening zal natuurlijk effect hebben.
wat is zegenen volgens de bijbel?
Soms is een zegening niet anders dan iemand een zegen toebidden. Net als bij andere gebeden is de verhoring van de zegenbede afhankelijk van de wil van de Heer.
Soms is zegenen in de bijbel een met gezag van God opleggen van een zegen. De priesters van het volk Israël hadden onder het oude verbond deze opdracht en volmacht (Zie b.v. Numeri 6:22-27). God had Zichzelf, in dit geval, gebonden om de zegen tot werkelijkheid te maken. Maar als de Israëlieten het verbond verbraken zou de zegen van de priesters niets uitwerken, ook al werd deze precies volgens Gods voorschriften uitgesproken. (Leviticus 26, Deuteronomium 28)
Soms is zegenen ook een onder leiding van de Heer aankondigen, profeteren, van wat er in iemands leven gaat gebeuren. Zie b.v. de zegen van Jakob over de kinderen van Jozef en zijn eigen kinderen (Genesis 48, 49).
In het Nieuwe Testament, in de brieven aan de gemeente, wordt zegenen nauwelijks genoemd. We worden wel met nadruk aangespoord om voor elkaar, voor zieken en mensen in nood te bidden, maar nergens worden we aangespoord om elkaar te gaan zegenen.
De enige aansporingen tot zegenen in het Nieuwe Testament vinden we in de volgende drie teksten: Romeinen 12:14, 1 Petrus 3:9 en Lucas 6:28. In alle drie de gevallen gaat het om onze reactie op vijandschap. Als mensen ons vijandig behandelen moeten we geen wraak nemen. In plaats van wraak te nemen moeten we hen zegenen, moeten we hen Gods zegen toe bidden.
We vinden in de brieven wel voorbeelden van zegenbeden. De meeste brieven eindigen met een zegenbede. Daarin worden de lezers een algemene zegen toegewenst en toegebeden. “De genade van onze Here Jezus zij met u” (Rom. 16:20) “De genade van onze Here Jezus Christus, en de liefde Gods, en de gemeenschap des Geestes zij met u allen” (2 Kor. 12:13) Enzovoorts.
Maar in het geval van concrete noden, zoals b.v. ziekte, wordt niet zegening maar gebed toegepast. Zie hoe de apostel Johannes reageert op de nood van Gajus. “Geliefde ik bid dat het u in alles wel ga en gij gezond zijt, gelijk het uw ziel wel gaat.” (3 Johannes :2). Hij bidt voor de gezondheid van Gajus. Hij zegt niet “met de volmacht van de Heer zegen ik je met gezondheid”. Hij zet niet door het Maranatha gebed de Geest aan het werk. Hij deelt niet met het gezag van de Heer gezondheid uit, zodat God er aan gebonden is om het ook te doen. Hij eindigt de brief wel met een algemene zegenbede: “Vreze zij u” (:15).
Ook de idee dat je geleid door de Geest met gezag allerlei zegeningen uit kan delen, zegeningen waar God aan gebonden is om die waar te maken, heeft geen steun in het Nieuwe Testament. Dat wil niet zeggen dat God dit niet bij gelegenheden wel eens kan doen, maar je kunt er zeker geen methode van maken.
6.
Het werkt altijd
Volgens Teo hebben we gezag om te zegenen. En God heeft zich gebonden om onze zegeningen te bevestigen. Dus het werkt altijd.
7. De band met John Wimber
De methode van Teo komt erg overeen met de ‘ministry’ methode van John Wimber.
De methode van Wimber komt ongeveer op het volgende neer:
Er is een mens in nood. Hij is al of niet volledig bewust van zijn nood en de oorzaken daarvan. Hij vraagt om hulp. Op deze mens gaat men ‘ministry’ toepassen. Vaak doet men dat in teamverband. Er bidden dan meerdere mensen tegelijk voor de mens in nood.
De eerste stap is dat men de Heilige Geest uitnodigt om aan het werk te gaan in de mens in nood. Het ‘power’gebed “Kom Heilige Geest” wordt gebeden. Men bidt voor de nood zover er op dat moment inzicht is.
Stap twee is dat men, nadat de Geest is opgeroepen, uitziet naar tekenen van het werk van de Geest in de mens waarvoor gebeden wordt. Die tekenen kunnen van alles zijn. Trillen, huilen, warmte in lichaam of lichaamsdelen, emoties die naar boven komen, tot zelfs vallen in de Geest. Als men dit soort tekenen ziet dan bevestigt men het werk van de Geest door het te zegenen. Zo helpt men de Geest een handje.
Intussen verwacht men concrete leiding door directe godswoorden, woorden van kennis, profetie, beelden, etc. Als die leiding wordt ontvangen dan bidt men verder op grond van de aldus verkregen informatie. Men volgt, zo denkt men, de leiding van de Geest. Dit is een voorbeeld van charismatische zielzorg in actie.
Het is niet verbazingwekkend dat de methode van Teo zoveel op die van Wimber en David Pytches lijkt. (Pytches is door Wimber onderwezen.) Teo heeft immers op het Fuller Theological Seminary gestudeerd, en hij heeft daar les gehad van Wimber.
Over het bidden tot de Geest, zie de bijbelstudie over dit onderwerp,
te vinden op http://www.internetbijbelschool.nl/wordbest/baslhge.doc
Engelstalige informatie over John Wimber:
http://www.toetsalles.nl/htmldoc/nb-wimber.htm
Informatie over de charismatische leringen in het algemeen:
http://www.toetsalles.nl/charismatische.htm
8. Kritiek op de theorie en werkwijze
De Geest laat zich niet oproepen.
Nergens in de bijbel vinden we grond om te veronderstellen dat wij zomaar de aanwezigheid van de Heer kunnen laten neerdalen.
Als er nood is dan is er de weg van gebed en voorbede, maar nergens staat dat wij de Geest kunnen oproepen of de aanwezigheid van de Heer kunnen laten neerdalen die dan onmiddellijk aan het werk gaat.
Wat Teo leert en doet komt in de buurt van magie. Door een ritueel (een bepaald gebed te bidden) zet men de kracht van God in beweging.
Het voortdurend verwachten van en het zich openstellen voor bovennatuurlijke leiding tijdens het zegenen maakt dat men kwetsbaar wordt voor misleidingen van boze geesten of voor de ingevingen van het eigen hart. God kan inderdaad iets duidelijk maken in de zielzorg, maar meestal gebeurt dat door onderzoek, gesprek, en verstandelijk inzicht. Een enkele keer gebruikt God daar meer spectaculaire middelen voor. Het is gevaarlijk om het bijzondere tot het normale te maken.
Het voert hier te ver om dieper in te gaan op alle bezwaren tegen John Wimber en de derde golf plus de Toronto Blessing. Voor meer informatie, klik op de hierboven, aan het eind van punt 7, gegeven linken
De bijbelse bedenkingen tegen de prominente plaats, en de toepassing, van zegenen door Teo zijn hierboven onder punt 5 al besproken.
9. Laat zich er goed voor betalen
Theo laat zich betalen voor een sessie waarin hij ‘zegenend helpt’. Hij rekent ongeveer het normale tarief voor een professionele psychotherapeut (psycholoog). Dat is niet mis.
Er is uiteraard geen bezwaar tegen als een psychotherapeut zich, net als een dokter of een fysiotherapeut, laat betalen. In het geval van Teo gaat dat echter niet op. Teo is geen gewone psychotherapeut. Immers niet hij doet het werk. Het is de aanwezigheid van de Heer die genezend werkt. Zijn voornaamste aandeel is dat hij de aanwezigheid van de Heer laat neerdalen, maar de Geest doet het werk. Dit is goedbeschouwd geen psychotherapie maar een geestelijke bediening. Het is zeer twijfelachtig of het wel kan dat je je voor zoiets laat betalen. De Heer doet het werk en Teo ontvangt het geld.
10.
Brengt in zijn bediening bewust het evangelie niet
Hij houdt alleen vast aan de drie-eenheid. De rest laat hij in het midden. Dat geldt b.v. voor de weg tot behoud. Het evangelie geeft antwoord op twee fundamentele vragen. Wie is Jezus Christus en wat moet ik doen om behouden te worden? Als je op één of op beide vragen een onbijbels antwoord geeft dan breng je niet het bijbelse evangelie. Het is niet genoeg dat je de drie-eenheid belijdt. Als je dat doet dan geef je het goede antwoord op de vraag wie Jezus is. Maar over de tweede vraag ‘wat moet ik doen om behouden te worden’ zeg je niets.
Theo heeft een stencil uitgedeeld onder zijn medewerk(st)ers.
Het heeft de titel “Helping Incest Victims from an Evangelical/charismatic
perspective.” De boodschap is uitgesproken of geschreven in het kader van de
universiteit van ‘Youth with a Mission’. (Youth With A Mission University of the Nations,
College of Counseling and Health Care.)
Ik citeer het Engels, de Nederlandse vertaling volgt:
“Evangelical-charismatics
have like traditional Pentecostals, a clear theological center, the Trinity.
They are more ‘fuzzy’ at the borders, less doctrinally insistent and more
affirmitive of various ways in which the Spirit can guide” (p.10)
“Evangelisch-charismatische christenen hebben net als de traditionele pinksterchristenen een helder theologisch centrum, de drie-eenheid. Ze zijn minder scherp aan de grenzen, ze dringen minder op de leer aan en ze staan positiever tegenover verschillende manieren waarop de Geest kan leiden.” (p. 10)
Teo rekent zich tot de evangelisch-charismatische christenen. Hij heeft een duidelijk theologisch centrum maar over de rest, waaronder de leer over de weg tot behoud, is hij minder duidelijk.
Dit is niet vreemd daar we reeds hebben gezien dat Teo aan het inmiddels volledig ontspoorde Fuller Theological Seminary heeft gestudeerd.
Het is de positie die tegenwoordig door vele vele neo-evangelicals wordt ingenomen. Men houdt vast aan de drie-eenheid. De vraag hoe een mens behouden moet worden vindt men niet van wezenlijk belang. Dit opent de weg tot acceptatie van rooms-katholieke en oostersorthodoxe christenen.
11. Hoe is Teo eigenlijk tot zijn methode
gekomen?
Het begon met een ervaring. Als zendeling werd hij te hulp geroepen bij een vrouw in nood, er was een communicatiebarrière, hij wist niet wat te doen en toen heeft hij haar simpelweg gezegend, waarop de Heer de vrouw genas. Zo is het eerste zaadje in zijn denken geplant. Hij heeft vervolgens geprobeerd om een theoretische basis in de bijbel te vinden. Wat hij naar voren breng is echter een duidelijk voorbeeld van inlezen van de eigen theorieën in de Schrift. (Verdraaien en verder gaan dan de Schrift. Het eerste bij zijn interpretatie en toepassing van het Maranatha gebed, het tweede bij zijn leringen over zegenen). Tijdens zijn verblijf aan het Fuller Theological Seminary werd hem door John Wimber het ‘ministry’ model aangereikt. Daar heeft hij zijn eigen variant van gemaakt.
12. Conclusies
Het advies is om je verre te houden van deze onbijbelse methode. Theo heeft op basis van een ervaring een methode ontworpen met behulp van de theorieën van John Wimber. Er is slechts een schijn van bijbelse onderbouwing. Het luisterend bidden, dat is de gerichtheid op allerlei directe godsopenbaringen, maakt mensen open voor geestelijke misleiding door demonische stemmen die zich voordoen als een engel des lichts. De praktijk heeft ook bewezen dat Teo’s methode simpelweg weinig of geen resultaat heeft. God laat zich niet op commando oproepen en aan het werk zetten.