Recent is door Mel Gibson een film gemaakt met als titel "The
passion of the Christ". De film gaat over Jezus. Er wordt getracht om de gebeurtenissen van de 12 uren voor zijn dood
aan het kruis in beeld te brengen.
Vele evangelische leiders hebben met enthousiasme de film verwelkomd en
aanbevolen als een geweldig middel tot evangelisatie.
Hieronder volgt een beoordeling van de film
1. Waarschuwing van de filmkeuring
Het is een zogenaamde "R" rated film. De “R” staat voor
restricted (beperkt). Verboden voor kinderen onder achttien jaar, tenzij onder
begeleiding van een volwassene. Dit is het oordeel van de Amerikaanse
filmkeuring. De waarschuwing is gegeven vanwege de brute, gewelddadige scènes
in de film. Beelden waarin de mishandeling van de Here Jezus uitgebreid,
langdurig en tot in detail wordt weergegeven.
2. Het kontrast met de wijze waarop het Nieuwe
Testament verslag doet
In het Nieuwe Testament wordt aan het eind van de vier evangeliën het
lijden van de Here Jezus beschreven. Daarbij valt op dat de schrijvers dit zeer
terughoudend doen. De Geest van God, die de schrijvers geleid heeft, wilde
blijkbaar niet dat de nadruk werd gelegd op de details van het fysieke lijden.
Neem b.v. de beschrijving van de kruisiging in het Johannes evangelie.
Johannes 19:16-30
"Zij dan namen Jezus, en Hij, zelf zijn
kruis dragende, ging naar de zogenaamde schedelplaats, in het Hebreeuws genoemd
Golgotha, waar zij hem kruisigden en met hem twee anderen, aan
weerszijden één, en Jezus in het midden" (Johannes 19:17,18)
Het moment van de start van de kruisiging wordt slechts beschreven met
de woorden "waar zij hem kruisigden". Dan volgen vier verzen over het
bord boven zijn hoofd (:19-21), twee over zijn klederen (:23-24), drie over zijn praktische
zorg voor zijn moeder (:25-27), en twee over het feit dat Jezus wist dat zijn taak volbracht was
en daarmee in verband zijn verzoek om drinken (:28,29) en één over het
moment van sterven (:30). Er wordt nergens
uitgebreid stil gestaan bij het fysieke lijden. Daar wordt niet uitgebreid op
ingezoemd. Het is veelzeggend dat Johannes de meeste verzen in het verslag over
de kruisiging besteedde aan het bord boven het hoofd van de Here Jezus. Dit
wordt naar voren gehaald omdat het direct de vraag naar de identiteit van de
Here Jezus raakte.
Op dezelfde manier is de geseling beschreven. In slechts één kort vers.
"Toen nam dan Pilatus Jezus en liet Hem geselen" (Johannes 19:1) Stop! Verder niets. Vervolgens wordt de bespotting beschreven
(doornenkroon, groeten, slagen in het gelaat). Hier wordt meer aandacht aan
besteed dan aan de geseling. Dat komt omdat in de bespotting de vraag naar de
identiteit van de Here Jezus weer scherp naar voren kwam. Er werd daar gespot
met zijn claim dat Hij de door God beloofde Messias (de koning der joden)
is.
In de andere evangeliën wordt het fysieke lijden van de Here Jezus op dezelfde terughoudende wijze beschreven.
De enige in het Nieuwe Testament opgetekende klacht uit de mond van de
Here Jezus had te maken met het feit dat hij op een bepaald moment door God de
Vader verlaten wordt. "Mijn God, mijn God,
waarom hebt Gij Mij verlaten." (Marcus 15:34). Het gaat daar niet om fysiek maar om geestelijk lijden. De Zoon wordt
verlaten door de Vader. Waarschijnlijk was dat het moment dat Hij tot zonde
werd gemaakt. "voor ons tot zonde gemaakt"
(2 Kor. 5:21), "De Here heeft ons
aller ongerechtigheid op Hem doen neerkomen" (Jesaja
53:6).
In het verslag van de evangeliën ligt de nadruk op de geestelijke
betekenis van de gebeurtenissen. Daarom wordt b.v. de geseling met slechts één
vers beschreven en de kwestie van het bord boven het hoofd van de Here met vijf
verzen.
De film doet precies het tegenovergestelde van wat de bijbelschrijvers
deden. De bijbel beschrijft het lijden
van de Here Jezus terughoudend. De film doet het uitvoerig en gedetailleerd.
Mogen wij afwijken van de wijze waarop Gods Geest het lijden van de
Here Jezus heeft laten optekenen? Het antwoord is nee, want als je afwijkt dan
ben je bezig om de Schrift te verdraaien.
3. De mensheid van de Here Jezus benadrukt ten koste
van zijn Godheid
De Here Jezus is waarlijk God en waarlijk mens. Hij is God geopenbaard
in het vlees. In de evangeliën, in de bijbel, worden deze beide waarheden
zorgvuldig aangegeven. Elke verstoring van de bijbelse balans tast de persoon
van de Here Jezus aan.
Een lijn in de evangeliën is dat de Here Jezus uit eigen beweging de
weg van de kruisdood is gegaan. Het Johannes evangelie legt er zeer sterk de
nadruk op dat het Jezus Zelf was die zijn leven aflegde.
"Hierom heeft de Vader mij lief, omdat Ik mijn leven afleg om het weder te nemen. Niemand ontneemt het Mij, maar Ik leg het uit Mijzelf af. Ik heb macht het af te leggen en macht het weder te nemen" (Johannes 10:17,18)
Boven al het lijden dat de mensen Hem aandeden staat dit soevereine
woord: "Niemand ontneemt het Mij". Jezus is naar de bepaalde raad en
voorkennis van God, op het door God bepaalde moment, gevangen genomen en
gekruisigd.
Ten diepste zijn het niet de joden, noch de Romeinen noch wij, die Jezus hebben gedood. Jezus zelf heeft zijn leven afgelegd. Hij heeft het niet passief ondergaan. Het was zijn eigen daad. Jezus heeft zichzelf geofferd. Hij werd niet ten offer gebracht. Hij deed het zelf: "toen Hij zichzelf ten offer bracht" (Hebr. 7:27) "Christus, die door de eeuwige Geest, zichzelf als een smetteloos offer aan God gebracht heeft" (Hebr. 9:14)
In de evangeliën wordt telkens herhaald dat Jezus wist dat het kruis er
aan kwam. Hij bereidde zijn discipelen er op voor. Hij wist wanneer het
vastgestelde uur gekomen was.
Zie wat er gebeurde bij zijn arrestatie. (Johannes 18:1-11).
Toen Hij zei "ik ben het" (Johannes 18:6) deinsden degenen die hem gevangen kwamen nemen terug en vielen ter aarde (Johannes 18:6). De Heer openbaart, laat op dat moment iets van zijn heerlijkheid voelen. De Here Jezus zegt tegen Petrus dat hij geen verzet moet bieden. Als Jezus verzet had willen bieden, zo vertelt hij Petrus, dan had Hij zo twaalf legioenen engelen kunnen oproepen (Mattheus 26:53), maar Hij heeft dat niet gedaan. Zelfs na zijn arrestatie blijft hij meester van de situatie. Zie zijn conversatie met Annas (Johannes 18:19-23) en Pilatus (Johannes 19:9-11). Pilatus zegt: "Antwoord je mij niet, weet je niet dat ik macht heb om je los te laten of je te laten kruisigen?". Jezus was niet geïntimideerd. Hij antwoordt dat Pilatus die macht alleen heeft omdat hij die van God gekregen heeft (Johannes 19:10,11). Aan het kruis denkt Hij nog aan anderen. "Vader vergeeft het hun" (Lucas 23:34), "Vrouw, zie, uw zoon" (Johannes 19:26,27), "Heden zult gij met Mij in het paradijs zijn". Hij is er zich van bewust dat Hij de opdracht volbracht heeft, het offer voor de verzoening (de genoegdoening) voor de zonde is gebracht. Vandaar zijn triomfantelijke constatering: "het is volbracht" (Johannes 19:30). Tenslotte geeft Hij zijn geest over aan de Vader. "En Jezus riep met luider stem: Vader in uw handen beveel ik mijn geest. En toen Hij dat gezegd had, gaf Hij de geest. Toen de hoofdman, zag wat er geschiedde, verheerlijkt Hij God, zeggende inderdaad deze mens was rechtvaardig" (Lucas 23:46,47)
De bijbel laat aan de ene kant zien dat de weg van het kruis de Here
Jezus niet makkelijk is afgegaan. Daarbij wordt de nadruk gelegd op het
innerlijk lijden van de Heer. Denk aan Gethsemane. Maar aan de andere kant
wordt telkens weer benadrukt dat Hij ook in die situatie de soevereine Heer
bleef.
In de film komt dit laatste niet uit de verf. Typerend is b.v. het feit
dat in de film bij de arrestatie de dienaars die hem komen arresteren niet
achterover vallen als Jezus het "ik ben" uitspreekt (Joh. 18:6). Heel
tekenend is dat in de film niet wordt uitgespeeld dat Jezus zich tijdens de
tocht naar Golgotha omkeerde en de vrouwen die over hem weenden toesprak:
"Ween niet over mij, ween over jezelf".
"En Hem volgde een grote menigte van volk en van vrouwen, die zich op de borst sloegen en over Hem weeklaagden. En Jezus wendde Zich tot haar en zeide: "Dochters van Jeruzalem, weent niet over Mij, maar weent over uzelf en over uw kinderen, want zie, er komen dagen waarop men zeggen zal: Zalig de onvruchtbaren en de schoot die niet heeft gebaard, en de borsten, die niet hebben gezoogd" (Lucas 23:28,29)
Jezus wilde toen niet dat de mensen om Hem weenden. Hij wil dat nog steeds niet. Hij zegt: "Ween om jezelf, als je nog
niet verzoend bent met God, ween om de mensen om je heen die op weg zijn naar
de eeuwige straf". Als er geweend moet worden, ween dan daar om.
Je kunt niet anders dan concluderen dat deze scènes bewust zijn
weggelaten omdat ze niet passen in het Jezusbeeld van de katholieke
volksvroomheid. In de film ontstaat hierdoor het beeld van een zwakke Jezus. De
Jezus van de film is dezelfde deerniswekkende figuur die je vaak op een
rooms-katholiek crucifix ziet. Het is niet de bijbelse Jezus die soeverein
zichzelf ten offer stelt. Het is de
Jezus van de rooms-katholieke vroomheid. Het kwetsbare kind in de veilige
schoot van de madonna. De dode of half bewusteloze gekwelde Jezus van het
crucifix. Zo wordt Jezus telkens visueel voorgesteld. Het is niet de Jezus die
soeverein zijn leven aflegt. Jezus was
niet het machteloze slachtoffer dat door demonische machten in een orgie van
geweld wordt gekweld en vernietigd.
Ook op andere manieren wordt Jezus neergehaald tot een louter menselijk
niveau.
In strijd met het bijbelse getuigenis maakt 'de Jezus van de film' af
en toe een enigszins verwarde indruk. Je ziet hem b.v. soms in moeilijke
situaties oogcontact zoeken met Maria
en dan lijkt het alsof hij nieuwe kracht krijgt.
Tijdens de verschillende fasen van zijn lijden krijgt Jezus in de film
geregeld flashbacks. In de flashbacks ziet Hij gebeurtenissen uit zijn jeugd
terug. De filmmaker pretendeert hiermee als het ware in het hoofd van Jezus te
kunnen kijken. Dit is een verwerpelijke en speculatieve wijze van omgaan met de
bijbel die ik ook in evangelische kring de laatste jaren geregeld ben
tegengekomen. Men kruipt in de huid van een bijbelfiguur, in dit geval Jezus.
En dan gaat men zich inleven in hoe die het heeft beleefd. Vervolgens geeft men
de speculatieve eigen gedachten door. Ook hierdoor wordt de menselijkheid van
de Here Jezus erg benadrukt.
4. Toevoegen aan de Schrift
De bijbelse boodschap wordt niet alleen verdraaid in de film, er
wordt ook aan toegevoegd.
Een film over bijbelse gebeurtenissen kan trouwens niet anders zijn dan
een mix van bijbelse gegevens, speculaties en artistieke interpretaties. Dat is
ook het geval met de film van Gibson.
In de film van Gibson wordt toegevoegd aan de Schrift. Waarheid en
verdichtsel worden vermengd.
Enkele voorbeelden:
De wijze waarop in de film de duivel wordt afgebeeld. Hij wordt
voorgesteld als een vrouw met een mannenstem. Een androgyne voorstelling. Dit
heeft geen enkele grond in de bijbel.
In de film wordt de duivel opgevoerd in de tuin van Gethsemane. Daar
verzoekt hij Jezus. In de bijbel wordt daar niets over gezegd. De bijbel zegt
dat Jezus uitgebreid werd verzocht aan het einde van zijn veertig dagen durende
vasten in de woestijn, bij de start van zijn openbare bediening. "Toen werd Jezus door de Geest naar de woestijn
geleid om verzocht te worden door de duivel" (Mattheus
4:1-11).
In de film wordt in de hof van Gehsemane een zelfde soort scene opgevoerd.
In de film verschijnt de satan bij verschillende gelegenheden aan Jezus
tijdens zijn lijden. Dit is puur op speculatie gebaseerd. De rol van de Satan
wordt in de film indringend naar voren gehaald. Iets wat in het bijbelse
verslag niet wordt gedaan.
Nog een voorbeeld. Nadat Judas Jezus heeft verlaten gaat hij de straten
van Jeruzalem in. Als hij ergens alleen zit komen twee kinderen naar hem toen,
ze vragen of alles goed met hem gaat. Judas zegt hen weg te gaan. Daarop
beginnen ze hem te bespotten en hun gezichten veranderen in weerzinwekkende
demonischachtige gezichten. Ze beginnen hem te kwellen en te bijten. Een van
hen scheurt met zijn tanden vlees uit de hand van Judas. Judas wordt tot zijn
dood door deze demonische kinderen achtervolgd.
In een andere scène kijkt de satan, in de persoon van de eerder
genoemde vrouw, naar de lijdende Jezus. De (vrouwelijke) satan heeft daar een
baby bij zich. Als de baby omkijkt wordt zichtbaar dat deze een demonisch
gezicht heeft.
Een aantal scènes zou niet misstaan in een horrorfilm. Dit soort
voorstellingen scheppen een surrealistische sfeer.
Een ander voorbeeld is de rol van Maria. In vergelijking met wat de
bijbel vermeldt wordt de rol van Maria
opgeblazen en verdraaid. (Dit wordt hieronder nader behandeld onder punt 8.1.)
Dit zijn slechts enkele voorbeelden. Er wordt in de film nog veel meer
aan de Schrift toegevoegd. Soms gebaseerd op rooms-katholieke legenden, soms
afkomstig uit een boek met visioenen van de rooms-katholieke non Emmerich, en
soms afkomstig uit de eigen fantasie van Gibson. Om nog enkele van deze buitenbijbelse
zaken te noemen:
·
Jezus wordt gevangen gezet in een kamer onder de tempel
·
Jezus confronteert na zijn arrestatie Judas
·
De Romeinse soldaten wordt voorgesteld als uiterst kwaadaardig tegen
over Jezus. Ze weigerden zelfs om te stoppen met de geseling. Hun bevelhebber
moest hen dwingen om te stoppen. En ze gaan door met Hem te slaan gedurende de
weg naar het kruis. Maar de Romeinse overheid had geen probleem met Jezus. Zie
de houding van Pilatus. De soldaten vonden het eigenlijk een grote grap, vandaar
dat ze hem de mantel en de doornenkroon opdeden en Hem bespotten. Er is geen
enkele aanwijzing dat ze zelf een wrok en haat tegen Hem hadden.
·
Gedurende het lijden is Maria voortdurend in de buurt van Jezus. De
bijbel zegt hier niets over.
·
De vrouw van Pontius Pilatus geeft enkele kledingstukken aan Maria.
·
Maria en Maria Magdalena vegen het bloed van Jezus weg nadat Hij is
gegeseld
·
Een jonge vrouw probeert Jezus wat water te geven op zijn weg naar het
kruis, maar een Romeinse soldaat verhindert dat. Voor ze probeert hem te
drinken te geven veegt ze zijn gezicht af met haar kleding en een beeld van het
bloedige gezicht van Jezus wordt op het kledingstuk gedrukt. In de film drukt
ze het kledingstuk dicht tegen haar lichaam terwijl ze kijkt hoe Jezus zijn weg
naar het kruis voortzet. Dit is gebaseerd op de katholieke legende over
Veronica. De legende claimt dat Jezus Veronica beloonde door zin gezicht in het
kledingstuk te drukken. Er is geen enkel bewijs voor deze mythe voor de vierde
en vijfde eeuw. De veronderstelde afbeelding van het gezicht van Jezus, die
ongeveer in de achtste eeuw begon te verschijnen, toont de typische langharige
Jezus. Reproducties van het beeld zijn lang gebruikt als "genezende
relikwieën. De legende is opgenomen in de rooms-katholieke staties van de
kruisweg. (Daar over later meer)
·
Een kraai pikt het oog uit van de dief die geen berouw had.
·
Bloed stroomt als een waterval uit de zijde van Jezus, nadat een
soldaat zijn speer erin steekt.
·
De namen van de dieven aan het kruis. Er wordt gezegd dat ze Gesmes en
Dismas heten.
·
Enzovoorts.
Gibson is een expert in het maken van uiterst gewelddadige films. Hij
heeft zijn expertise gebruikt om het geweld rond het lijden van Jezus zo
indringend mogelijk naar voren te brengen. Daarbij heeft hij niet geschroomd om
het lijden nog zwaarder voor te stellen dan de bijbel het doet. Zo toont hij
b.v. in de film de volgende scène: Jezus is aan het kruis geslagen. Het kruis
wordt omhoog gehaald, maar als het rechtop gezet is valt het weer voorover, dit
alles met Jezus er op. Jezus wordt na de arrestatie aan zijn boeien over een
brug gehangen. De soldaten blijven Hem slaan op de weg van het gerechtshof tot
aan Golgotha. Jezus struikelt een aantal keer op de weg naar Golgotha.
Aan de ene kant dekt Gibson zich in tegen kritiek door te stellen dat
de film geen documentaire is. Aan de andere kant zegt Gibson dat de film
goedgekeurd is door katholieke en evangelische theologen. Daarmee suggererend
dat de film een waarheidsgetrouw verslag geeft.
5. Mede gebaseerd op de visioenen van Anne-Catherine Emmerich
Een groot aantal van de scènes van de film komen niet uit de bijbel
maar uit een boek van de rooms-katholieke mystica en non Anne-Catherine
Emmerich. (geboren in 1774).
Omdat de evangeliën niet uitweiden over het lijden van de Here Jezus
zat Gibson met een probleem. Hoe valt van die beperkte stof een volledig
filmscript te maken? Dat probleem werd opgelost toen hij het boek van Emmerich
vond. Emmerich kreeg een reeks visioenen over de lijdensweg van de Here Jezus.
Die zijn opgeschreven in het boek "The Dolorous Passion of our Lord Jesus
Christ". Verschillende buitenbijbelse scènes, zoals die waar Jezus van een
brug wordt gegooid, komen rechtstreeks uit dit boek.
Waar de Schrift zwijgt, daar vertelt Emmerich. De schrijvers van de
vier evangeliën zijn daarbij door de Geest geleid in wat ze schreven. De Geest
bepaalde dat het fysieke lijden terughoudend moest worden verteld. De visioenen
van Emmerich gaan brutaalweg en lijnrecht tegen deze lijn van de Schrift in.
Het is daarom alleen op grond hiervan al duidelijk uit welke bron de geest is
door welke Emmerich haar visioenen ontvangen heeft. Hier is een ander geest aan
het werk die de aanpak van Gods Geest doorkruist.
Alles wijst er op dat Emmerich onder invloed van boze geesten stond.
Geesten die zich voordoen als engelen des lichts, als de Heilige Geest zelf.
Dat blijkt ook uit het feit dat er stigmata in haar lichaam verschenen. Stigmata zijn wonden die spontaan verschijnen
op de plaatsen van het lichaam (de handen, de voeten) waar bij Jezus de
spijkers werden geslagen. De katholieke kerk kent dit verschijnsel bij
verschillende zogenaamde "heiligen". De nog niet zo lang geleden
heilig verklaarde (of was het zaligverklaarde) Padre Pio had ze ook.
Uit niets blijkt dat Emmerich het ware evangelie kende en geloofde. En
toch kreeg ze vanaf haar kinderjaren al visioenen. Emmerich was zonder twijfel
occult gebonden of bezeten.
Het boek van Emmerich is een belangrijke onzuivere bron van de film. De
film ademt de geest van het occulte boek van Emmerich. Het lijden van de Here
Jezus wordt in de film verteld op de wijze van Emmerich, en niet op de wijze
van de bijbelschrijvers.
6. De impact van de film op de ziel
Visuele beelden hebben een enorme kracht en inwerking op de ziel. Dat
geldt voor elke goedgemaakt film. De Jezus film is met grote vakmanschap
gemaakt.
Als christenen kennen wij de Here Jezus door het lezen van de Schrift.
Daar ontmoeten wij Hem. Daar wordt zijn karakter geopenbaard, zijn identiteit,
zijn godheid, zijn mensheid. Paulus spreekt er over dat het de Here behaagde om
zijn Zoon in hem te openbaren. We hebben de verlichting van Gods Geest nodig om
in de Schrift de Heer te zien (Lucas 25:45). Zo groeien we in
het kennen van de Here Jezus, door God zelf geleerd, als de Geest ons de
Schriften doet verstaan.
Daar komt met een enorme zielekracht de film van Gibson doorheen razen.
Het gevolg van de film is dat er een nieuw Jezusbeeld in de ziel wordt geprent en ingebrand. Een letterlijk visueel beeld. Een menselijk fantasiebeeld en een subtiel verdraaid beeld (zie hierboven punt 3).
Hieronder volgen enkele getuigenissen van mensen die vertellen wat het
zien van de film in hen heeft bewerkt. Ze klagen dat bij het bijbellezen en het
gebed de beelden van de film naar boven komen. Ze bidden tot Jezus en
tegelijkertijd komt als een "pop-up" het gezicht van Caviesel (de man
die Jezus speelde in de film) tevoorschijn.
Het eerste getuigenis (gevonden op het internet in een e-mail van David
Cloud van de FBIS News Service.) Een broeder die de film heeft gezien klaagt
dat het beeld van de acteur die Christus speelt in de film plotseling opspringt
tijdens het gebed.
"By viewing this movie, I have suffered from the
image of the actor portraying Christ jumping into my prayers and sometimes I
see him on the cross whereas before I never had any image of who Jesus was, He
was seen by faith in my hart without form that I know one day will become
sight. Now I have to fight off the residual effects of this movie"
Wat is het effect op langere termijn?
In een forum over de film van Gibson vond ik het volgende veelzeggende
getuigenis. Het gaat om een vrouw met de naam Dawn uit Canada. Zij vertelt hoe
ze in haar tienerjaren, jaren geleden een film over Mozes zag. Ze zegt dat ze
nog steeds de beelden van de film ziet.
"For the life of me, I still 'see' Charlton
Heston as Moses and Yvonne De Carlo as his wife. I saw that movie umpteen years
ago and I still have the 'picture' in my mind. I have been able to separate
that movie from reality but every once awhile it drifts into my mind's eye
again. This is the reason I'm very careful about movies depicting Biblical
themes and I am convicted that that is one of the reasons that God commanded us
not to make any graven images. He created us and He knows what will hapen in
our minds. That's the number one reason I won't go and see the film."
Een ander getuigenis over het langdurig effect van het zien van een
Jezus film.
"I don't want to think of a Hollywood actor when
I think of my Lord. I am just now getting out of my mind the hippie looking man
that played Jesus in the 70's movie I watched as a child"
7. Het bijbelse gebod om geen beelden te maken van God
De Here God heeft uitdrukkelijk verboden om beelden (visuele
voorstellingen) van Hem te maken. Zie Exodus 20:4,5. Het gaat in het gebod niet
slechts om het maken van beelden van andere goden, ook van God zelf mag geen
beeld gemaakt worden.
Het volk Israël zondigde door het maken van het gouden kalf (Exodus
32:1-5). Let op dat het gouden kalf was bedoeld als een afbeelding
(representatie) van de Here God Zelf.
".een gegoten kalf ….. En zij zeiden: Dit
is uw God, Israël, die u uit Egypte heeft uitgeleid. Toen Aaron dat zag bouwde
hij daarvoor een altaar en riep uit: Morgen is er een feest voor de Here".
Koning Jerobeam herhaalde deze overtreding van het tweede gebod (1 Koningen
12:28).
Jezus is God geopenbaard in het vlees. Hij is God en mens verenigd in
één persoon. "Hij is het beeld van de onzichtbare God" (Kol.
1:15).
Jezus zei: "Wie Mij gezien heeft, heeft de Vader
gezien" (Johannes 14:9). Een beeld toont niet alleen het uiterlijk, maar ook iemands
innerlijk (uitstraling, karakter). Je kunt de Godheid en de mensheid van de
Here Jezus niet scheiden. Je kunt niet alleen de mensheid uitbeelden.
We mogen geen menselijke beelden van Jezus maken. We moeten met onze
onheilige vingers van Jezus afblijven.
De eerste eeuwen van de kerkgeschiedenis werden er geen beelden en afbeeldingen
van de Here Jezus gemaakt en gebruikt door de christenen. Toch leefden de
christenen ook in die tijd in een sterk visueel gerichte cultuur. Toneelspel,
schilderkunst, beeldhouwkunst. Andere godsdiensten maakten er gebruik van, de
christenen niet. Pas nadat de kerk staatskerk werd en meer en meer allerlei
dingen uit het heidendom binnenliet, zijn de afbeeldingen binnen gekomen. Eerst
in de vorm van sterk symbolische figuren, later meer realistisch. In de achtste
eeuw was de vroeg Rooms-katholieke Kerk zodanig ontspoord dat het gebruik van
afbeeldingen officieel werd goedgekeurd.
Een getuigenis uit India: Stuur geen materiaal met plaatjes van Jezus.
Een inheemse evangelist uit India stuurde de volgende boodschap naar
Lorin Smith.
"…. Veel zendingsorganisaties gebruiken bij hun evangelisatie
activiteiten op grote schaal platen, films en videobanden waarin Jezus wordt
afgebeeld. Met als gevolg dat ze vele mensen misleiden en een verkeerde weg
opsturen. India is een heidens land en de overgrote meerderheid van de
bevolking bestaat uit Hindoes. Hindoes aanbidden afgoden. We hopen dat u dit
tot op zekere hoogte beseft. De afbeeldingen van Jezus doen hen denken aan hun
afgoden, en de bekeerden doen de afbeeldingen denken aan hun vroegere wegen.
Het gevolg is dat degenen die in de Here Jezus zijn gaan geloven, Hem aanbidden
in de vorm van een afgod, niet in staat om los te komen van hun verleden.
Tenslotte vraag ik u ootmoedig om me alleen boeken zonder plaatjes van Jezus en
geluidstapes te sturen, want ik en mijn broeders gebruiken geen afbeeldingen in
ons evangelisatie werk"
Lorin Smith gaf hier het volgende commentaar op. "Hoe tragisch is
het dat zendingsorganisaties naar India gaan, een land waar de mensen
eeuwenlang gebonden waren aan afgodsdienst en dat ze hen vervolgens opnieuw
binnenleiden in afgoderij door hun gebruik van deze valse afbeeldingen, van
deze representaties van ‘Jezus Christus’ in hun instructie materialen en
video's. Op welke Jezus plaatsen deze armen zielen hun geloof ?”
Een ander punt is dat het Nieuwe Testament geen informatie geeft over
het uiterlijk van de Here Jezus. In de Gibson film wordt Jezus voorgesteld als
een knappe langharige hippie. Op dezelfde manier als in de film "Jesus
Christ Superstar".
8. De sterke Rooms-katholieke invloeden
8.1. De plaats van Maria
De film vestigt de aandacht op Maria. Dit wordt erkend en aangegeven
door vooraanstaande katholieken.
Enkele uitspraken van rooms-katholieke schrijvers die het katholieke
karakter van de film, wat onder meer blijkt uit de prominente rol van
Maria, bevestigen:
"Deze film is katholiek …. De rol van de Moeder Gods is
meesterlijk uitgebeeld. Zij is omni-present. Tot in de kleine details van
gebaren is haar rol bij het Verlossingswerk schitterend vertolkt"
(Uit het katholieke blad Catholica, nr. 13, november 2003, http://www.catholica.nl/archief/nr13/gibson.html)
Let op het "omni-present" en "haar rol bij het
Verlossingswerk".
"The Catholicy of the film lies especially in two things: in the
"Eucharistic aspect" and in its "strongly Marian tone" Het katholieke van de film komt vooral naar
voren in twee dingen: in het
Eucharistische aspect en in de sterke presentie van Maria.
(Vittorio
Messori op de rooms-katholieke nieuwssite Zenith.org. Messori werkte samen met de Paus bij de publicatie van het boek
van de Paus "Op de drempel van de Hoop". http://www.zenit.org/english/visualizza.phtml?sid=49259 )
De rol van Maria wordt
opgeblazen
In de bijbelse verslagen speelt Maria geen hoofdrol, in de film wel. Ze
komt veel meer in de film voor dan in de bijbel. In de film is Maria
voortdurend in de buurt van Jezus, gedurende zijn lijden. Dit is niet op de
bijbel gebaseerd. Hieronder volgen nog enkele voorbeelden van de manier waarop Maria
in de film op de voorgrond wordt geschoven:
·
De vrouw van Pontius Pilatus geeft kleren aan Maria.
·
Maria veegt, samen met Maria Magdalena, het bloed van Jezus op nadat
Hij is gegeseld.
·
Terwijl Jezus aan het kruis hangt komt Maria naar hem toe en kust zijn
voeten. Het bloed loopt naar beneden in haar mond, en ze gaat terug "bijna
alsof ze haar lippen aflikt met bloed over haar gehele gezicht"
·
Op weg naar het kruis zegt Jezus tegen Maria "Zie ik maak alle
dingen nieuw".
(Tussen haakjes, dit bijbelwoord is 40 jaar
later door de Heer uitgesproken, toen Johannes het boek Openbaring schreef)
·
Als Jezus van het kruis wordt genomen dan houdt Maria de dode Jezus in
haar armen.
Ook een buitenbijbelse speculatie.
De moeder-kind relatie
tussen Jezus en Maria wordt naar voren gehaald
Terwijl de Here Jezus daar juist afstand van neemt. Hij spreekt zijn
moeder aan als "vrouw". Juist in zijn optreden als verlosser,
Messias, stelt Hij zich afstandelijk op.
"Vrouw wat heb Ik met u te maken." (Johannes 2:4)
Dit zei Jezus tegen Maria toen de wijn op was op de bruiloft te Kana.
Hij spreekt haar niet aan als moeder.
"Vrouw zie uw zoon" (Johannes 19:26)
Zo sprak de Here Jezus zijn moeder toe vanaf het kruis. Hij regelde dat
zijn discipel Johannes de praktische zorg voor zijn moeder zou overnemen. Hij
noemt haar uitdrukkelijk geen moeder, maar vrouw.
"En zijn moeder en zijn broeders kwamen,
en buiten staande zonden zij iemand tot Hem om Hem te roepen. En een schare zat
rondom Hem en zij zeiden tot Hem: Zie uw moeder en uw broeders en uw zusters
staan buiten en zoeken U. En Hij antwoordde en zeide tot hem: Wie zijn mijn
moeder en broeders? En rondziende over degenen, die in een kring rondom Hem
zaten, zeide Hij: Zie, mijn moeder en broeders. Al wie de wil Gods doet, die is
mijn broeder en zuster en moeder"
(Marcus 3:31-35)
Jezus geeft Maria geen speciale positie. Hij neemt in zekere zin
afstand van de familieband.
In tegenstelling tot hoe Jezus Zich opstelde stelt de film het voor
alsof Jezus een zeer intieme relatie met zijn moeder onderhield, ook in het
uitvoeren van verzoeningswerk.
Op een bepaald moment in de film snelt Maria Jezus te hulp als Hij
valt. Op dat moment komt er een flashback (een terugblik, een herbeleving)
waarin we zien dat het kind Jezus valt en zichzelf bezeert, waarop hij
vertroost wordt door Maria. Zo wordt een associatie gemaakt tussen Maria's hulp
en het lijden van Jezus.
Ze wordt in de film
aangesproken met 'moeder'
De apostelen Petrus en Johannes noemen Maria "Moeder". En het
woord "Moeder" wordt in de ondertiteling van de film met een
hoofdletter geschreven.
Ze wordt in de film dus gepresenteerd als "Mother Mary". Hierboven is aangegeven hoe de Here Jezus
dit verwerpt. Zelfs Hij sprak haar niet zo aan, tijdens zijn openbare bediening.
Als Hij dat al niet deed, dan toch zeker de discipelen niet. Hier wordt de
rooms-katholieke visie op Maria direct in het bijbelse verslag ingelezen.
Petrus gaat in de film na
zijn verloochening naar Maria toe
Nadat Petrus de Here Jezus heeft verloochend, na de gevangneming van
Jezus, verlaat hij de binnenplaats. Dan ziet hij Maria, Maria Magdalena en
Johannes. Hij valt op zijn knieën voor Maria, noemt haar "Moeder", en
belijdt zijn verloochening van Jezus tegen haar. Zij strekt haar hand naar hem
uit (alsof ze hem gaat vergeven), en dan rent Petrus weg, terwijl hij zegt dat
hij het niet waardig is.
Petrus zegt Maria twee maal dat ze hem niet moet aanraken nadat hij
Jezus heeft verloochend. Dit is een brutale toevoeging aan de bijbel. Het
impliceert de door de rooms-katholieken veronderstelde speciale heiligheid van
Maria. Petrus zondigde die nacht echter tegen Jezus, niet tegen Maria.
Maria heeft bovennatuurlijke
vermogens in de film
In de film is Maria, naast Jezus, de enige andere persoon die de duivel
kan zien. Dit geeft haar op dit gebied bovennatuurlijke vermogens, ze kan
kennelijk in de onzichtbare wereld kijken. Het lijkt haar op één lijn te
stellen met Jezus.
Nog een voorbeeld. Maria gaat, in de film naar een bepaalde plaats in de
tempel en daar strekt zij zich uit op de vloer met haar hoofd op de stenen,
omdat ze onder de vloer de aanwezigheid van de geketende Jezus aanvoelt. Ze
wist dat Hij daar was. De camera gaat door de vloer en toont Jezus hangend in
zijn ketenen terwijl hij op zijn beurt naar boven kijkt naar de stenen vloer in
de richting van Maria.
De sterke Maria en de zwakke
Jezus
Op een bepaald moment in de film valt Jezus tijdens zijn weg naar het
kruis. Dan wordt het voorgesteld alsof Hij geen kracht meer heeft om op te
staan, totdat hij naar Maria kijkt waarna Hij weer kracht krijgt. Tijdens de
film wordt sterk de indruk gewekt dat Hij geregeld kracht door haar ontvangt.
Maria offert haar Zoon, laat
Hem los, werkt mee, lijdt mee
Door haar moederlijke gevoelens zo uitgebreid in beeld te brengen en
daarmee haar lijden, en door de indruk te wekken dat zij haar Zoon
sterkt om het lijden te doorstaan wordt gesuggereerd dat Maria actief
heeft deelgenomen aan de verlossing.
Ik verwijs opnieuw naar het citaat uit het blad Catholica dat hierboven
is aangehaald: "De rol van de Moeder Gods is meesterlijk uitgebeeld. Zij
is omni-present. Tot in de kleine details van gebaren is haar rol bij het Verlossingswerk schitterend vertolkt"
(Uit het katholieke blad Catholica, nr. 13,
november 2003, http://www.catholica.nl/archief/nr13/gibson.html)
Ik citeer uit een, uit rooms-katholieke kring
afkomstige, boekbespreking van het boek van Emmerich: "Illuminating in its
description of Mary's participation in
the sufferings of her Son, this book gives the reader a poignant
understanding of why Our Lady is sometimes called our "Co-Redemptrix"
Het boek van Emmerich, en trouwens ook de film van Gibson, geeft
volgens de recensent een ‘verhelderende’ beschrijving van Maria's deelname in
het lijden van haar zoon. Maria wordt hier ook "Co-Redemptrix"
genoemd.
De film geeft de onbijbelse en gevaarlijke rooms-katholieke visie op
Maria. Het legt een fundament onder de rooms-katholieke onbijlse leer dat Maria
de moeder Gods is, altijd maagd, onbevlekt ontvangen, in het lichaam opgevaren
naar de hemel, de meest zekere voorspraak bij haar Zoon, de koningin des
hemels, voorwerp van verering, moeder van de kerk, die ook nu nog regelmatig
verschijnt (waar ze verondersteld wordt te zijn verschenen ontstaan Maria
bedevaartsoorden). De film ondersteunt ook de valse leer, de suggestie, dat
Maria meegewerkt heeft aan de verlossing.
De rooms-katholieke Maria, Madonna, is aantoonbaar een synthese tussen
enkele bijbelse gegevens over de echte Maria en de moedergodin uit de heidense
godsdiensten. (Voor informatie hierover,
zie het boek van Hislop “The Two Babylons”, Chapter II, http://philologos.org/__eb-ttb/default.htm)
8.2. Het offer en de
eucharistie
De Rooms-katholieke Kerk heeft een gevaarlijke en onbijbelse visie op
het avondmaal. Men stelt dat in het avondmaal, dat men eucharistie noemt, het
offer van de Here Jezus wordt herhaald en weer tegenwoordig gesteld.
Het offer van Golgotha, waarbij de Here Jezus aan het kruis zijn leven
aflegde als een genoegdoening, als een betaling voor de zonden, wordt
vereenzelvigd en gelijkgesteld met de eucharistie. In de rooms-katholieke visie
zijn het offer dat de Here Jezus op Golgotha bracht en het zogenaamde offer dat
de rooms-katholieke priester tijdens de eucharistie brengt één en hetzelfde
offer. Vandaar dat men stelt dat het brood en de wijn tijdens de eucharistie
letterlijk in het bloed en lichaam van Christus veranderen. Het brood en de
wijn worden dan ook aanbeden. Er wordt dus afgoderij mee bedreven.
Die visie wordt in de film indirect ondersteund. Via flashbacks wordt
het lijden van de Here Jezus en de eucharistie met elkaar verbonden.
De Rooms-katholieke Kerk brengt een sacramenteel evangelie. Men erkent
dat Jezus voor de zonden is gestorven, maar het nut ervan ontvangt een mens
alleen via de bediening van de sacramenten, met name de doop en de biecht. (http://www.toetsalles.nl.htmldoc/rk-sacramentelesysteem.htm)
In de recent uitgeven Katechismus
van de Katholieke Kerk wordt daarom opnieuw ronduit gesteld dat de
sacramenten heilsnoodzakelijk zijn. (http://www.toetsalles.nl/htmldoc/rk-heilsnoodz.htm)
8.3. De rooms-katholieke
spiritualiteit wordt door de film gepromoot
De film sluit aan bij de lijdensdevotie en de lijdensmystiek van de
Rooms-katholieke Kerk.
Men veronderstelt dat er een genadewerking uitgaat van het overdenken
(van het overwegen) van het fysieke lijden van Jezus.
De katholieken kennen de zogenaamde "kruisweg". Deze kruisweg
bestaat uit veertien staties, taferelen. In veertien schilderijen of beelden
worden visueel de verschillende elementen van het lijden van de Here Jezus
tijdens zijn gang van Gethsemane tot op het kruis van Golgotha afgebeeld. Sommigen zijn gebaseerd op de bijbel, andere
op buitenbijbelse legenden. In de meest rooms-katholieke kerkgebouwen vind je
een dergelijke kruisweg. Het is de bedoeling dat je van afbeelding naar
afbeelding loopt en dat je dan een moment bij elke afbeelding dat speciale
aspect van het lijden van Jezus overdenkt.
Een ander voorbeeld van de rooms-katholieke lijdensmystiek vinden we in
het boek "Geestelijke oefeningen" van Ignatius de Loyola, de stichter
van de orde van de Jezuïeten. In het boek staan onder meer geestelijke
oefeningen waarin over het fysieke lijden van de Here Jezus wordt gemediteerd.
In een bepaald stadium is het de bedoeling om het gebeuren voor jezelf te
visualiseren en dan krijg je zelf als het ware deel aan de gebeurtenis. Dit zou
een geestelijk omvormende kracht geven.
Dit alles heeft geen enkele basis in de bijbel. Het vormt een onderdeel
van de valse spiritualiteit die al vele eeuwen de rooms-katholieke kerk
beheerst en die op dit moment in de evangelische wereld wordt ingevoerd.
Eigenlijk zonder dat velen het door hebben. Er wordt een andere geest
ontvangen.
Voor een artikel over de ware bijbelse spiritualiteit en de valse spiritualiteit zie de studie "De bijbel over geloof, ervaring, gevoel en mystiek". (http:/www.toetsalles.nl/htmldoc/mystieka.htm)
"een andere geest" (2
Kor. 11:4)
In de Rooms-katholieke Kerk is er een vaak morbide fixatie op het
fysieke lijden van Jezus. De film van Gibson sluit naadloos aan bij die
traditie. De film lijkt veel op de rooms-katholieke passiespelen. Dat zijn niet
zomaar toneelstukken. De passiespelen worden met religieuze ernst uitgevoerd.
9. De opstanding
In de bijbel worden lijden en opstanding bijna altijd in één adem
genoemd. Dat deed ook de Here Jezus toen Hij zijn dood aankondigde. Hij sprak
tegelijk over zijn opstanding. Zo is ook de structuur van de evangeliën.
In de film wordt aan het eind ongeveer één minuut aandacht gegeven aan
de opstanding. De camera geeft een blik in het graf. De grafklederen liggen er.
En dan ziet men een (naakte) Jezus, van achteren gefilmd.
10. De gevolgen van de film
Het effect van de film zal groot zijn op de evangelische wereld als
geheel.
Het zal de verblinding ten aanzien van het valse evangelie en de valse spiritualiteit
van de Rooms-katholieke Kerk nog meer doen toenemen. Vele evangelische
christenen doen tegenwoordig net alsof de Rooms-katholieke kerk het ware
evangelie brengt. Dit is een gevaarlijke leugen.
Het evangelie geeft antwoord op twee belangrijk vragen. De eerste is:
"Wie is Jezus?" en de tweede is: "Wat moet ik doen om behouden
te worden?". Op de tweede kernvraag van het evangelie geeft de
Rooms-katholieke Kerk nog steeds een fundamenteel fout en onbijbels antwoord.
En als je dat doet, dan breng je een vals evangelie (Galaten
1:6-9).
(Zie de volgende documenten
+ Het valse sacramentele evangelie van de Rooms-katholieke Kerk
http://www.toetsalles.nl/htmldoc/rk-sacramentelesysteem.htm
+ heilsnoodzakelijk
http://www.toetsalles.nl/htmldoc/rk-heilsnoodz.htm
+ Meer informatie over het rooms-katholicisme
http://www.toetsalles.nl/rk-kerk.htm)
De film promoot de rooms-katholieke spiritualiteit. Er zal ongetwijfeld
een run op het occulte boek van Emmerich, en de boeken van andere
rooms-katholieke mystici, ontstaan. Volgens recente berichten zijn de
verkoopcijfers van het boek van Emmerich omhoog geschoten. Hetzelfde zal
gebeuren met literatuur over de lijdensmystiek.
Het denken van vele mensen, christenen en niet-christenen, zal door de
film verontreinigd worden. Allerlei onjuiste beelden en opvattingen, onder meer
over Jezus en Maria, zullen in de zielen van de mensen geplant worden.
Als ze na het zien aan Jezus denken dan zullen bij velen de beelden van
de film naar boven komen. Als je denkt aan Jezus, als je bidt tot Jezus dan
komt het gezicht van een rooms-katholieke acteur in je naar boven.
11.
Een geschikt middel tot evangelisatie?
Uit het bovenstaande is duidelijk dat de film absoluut geen geschikt
middel tot evangelisatie is. Toch is het wel een kans om te evangeliseren. Niet
door zelf de film te vertonen of door mensen er toe op te roepen om de film te
gaan zien, wel door de mensen die de film hebben gezien, het ware evangelie te
prediken. Dat hebben we in Middelburg in de tijd dat de film "Jesus Christ
Superstar" draaide ook gedaan. Zo zijn we indertijd in contact gekomen met
zoekende mensen en ik meen me te herinneren dat er minstens één van hen tot
geloof is gekomen.
12.
Het verraad van de neo-evangelicals
Bekende neo-evangelische leiders als Billy Graham, James Dobson (focus on the family), Rick Warren (doelgerichte gemeente, purpose driven
church) en vele anderen hebben hun steun aan de film uitgesproken.
Jaren geleden hebben zij de bijbelse opdracht tot afscheiding van valse
leer en valse leraars verworpen. In plaats van valse leer en valse leraars
(zoals de rooms-katholieke priesters en kerk) op een afstand te houden zijn ze
een dialoog begonnen. Langzamerhand zijn ze in toenemende mate hun geestelijk
onderscheidingsvermogen kwijtgeraakt.
(Voor een bijbelstudie over de bijbelse opdracht tot afscheiding, zie http://www.internetbijbelschool.nl/wordbest/baslgem17.doc)
Billy Graham is b.v. zover afgegleden dat hij zich op zijn gemak voelt
bij het Vaticaan (rooms-katholieken) en Salt Lake City (mormonen). Dit heeft
hij in de Larry King Show (Larry King Live, januari 21, 1997) gezegd op de dag na de
inauguratie van de tweede ambtstermijn van president Clinton. De
vraag van King: "What do you think of other churches … like Mormonism?
Catholicism? Other faiths within the Christian concept? Het antwoord van
Graham: "Oh, I think I have a wonderful fellowship with all of them. For
example … " De verbaasde reactie van King: "You are comfortable with
Salt Lake City? You are comfortable with the Vacican? Graham: I am very
comfortable with the Vactican. I have been to see the Pope several times. In fact,
the night - the day he was inaugurated, made Pope, I was preaching in his
cathedral in Krakow. King: "You like this Pope?" Graham: "I like
him very much … He and I agree on almost everything."
Deze evangelische leiders, die de kudde zouden moeten beschermen tegen
de subtiele verleiding van valse leer en valse leraren, promoten enthousiast
een film waarin het beeld van Jezus wordt verdraaid, het ware evangelie
ontbreekt, en de onbijbels rooms-katholieke Koningin des hemels (Maria, als
moedergodin) naar voren wordt gebracht. De bijbel zegt: "Een weinig zuurdeeg maakt het gehele deeg zuur" (Galaten 5:9) Maar zij bevelen een film vol met zuurdeeg van valse leringen aan. De
film is een aanslag op het geestelijk leven van de christenen. Er zit
geestelijk vergif in. Maar de neo-evangelicals werken er enthousiast aan mee.
Meer over "The
passion of the Christ"
HOME