|
Luisterend bidden –
deel III – over lectio divina,
ademgebed Dit is deel 3 van een serie van vier waarin de cursus ‘Luisterend Bidden’
wordt beoordeeld en getoetst aan de Bijbel, aan de gezonde leer en aan de feiten.
(De linken naar de andere drie delen, staan aan het einde van dit document) Als bron wordt de informatie die over de cursus op de site van het
Evangelisch College staat gebruikt en het cursusboek. De cursus is onderdeel van het studietraject “Gods Koninkrijk en de
Heilige Geest “ dat door het Evangelisch College wordt aangeboden. De cursisten worden naast het profeteren ook geoefend in lectio divina. Lectio divina neemt een zeer
prominente plaats in, in de cursus. De eerste les wordt er mee begonnen, in
elke les wordt er aandacht aan besteed. Het wordt als huiswerk meegegeven. Wat is het? 19. Lectio
divina Lectio divina komt uit de
rooms-katholieke mystiek. Het is een vorm van intuďtief Bijbellezen. Je denk
niet na over de tekst die je leest. Je vraagt je niet af: Wat staat er, wat
betekent het, wat kan ik er uit leren, hoe kan ik het toepassen. Bij lectio divina doe je dit bewust
niet, je schakelt je denken en je verstand uit. Je laat de tekst passief op
je af komen en je kijkt wat het in je doet. Of er iets gevoelsmatig
uitspringt. Je ondergaat de tekst. Je let op welke ervaring de tekst geeft.
Welk onderdeel, woord of zinnetje springt er uit, doet je wat. Daar
concentreer je, je dan op. Dit brengt je in een toestand van contemplatie, in een toestand van
woordeloos genieten van Gods tegenwoordigheid. Bij lectio
divina lees je de Bijbel om een ervaring van God te
krijgen, een beleving. Hier loopt de lectio divina op uit, dat is het doel: “De Heer kijkt je liefdevol aan en jij rust in zijn liefde” (p.
49 van het cursusboek) Dat noemt de cursus ‘Bijbellezen met het hart’. (p. 58, cursusboek) Hier is een link met informatie over lectio divina www.internetbijbelschool.nl/htmldoc/lectiowatis.htm + Wat klopt er niet aan
lectio divina? -Het uitschakelen van
het verstand bij het Bijbellezen is niet Bijbels Wanneer we de Bijbel lezen, moeten we ons verstand niet uitschakelen,
maar juist inschakelen. De Bijbel spreekt over overdenken en onderzoeken. “Dit boek met deze wet mag niet wijken uit uw mond, maar u moet het dag
en nacht overdenken...” (Jozua 1:8) “Ezra had immers zijn hart er op gericht om de wet van de HEERE te onderzoeken,
om die te doen en om in Israël de verordeningen en bepalingen te onderwijzen” (Ezra 7:10) Het is juist Gods bedoeling dat we de Bijbel begrijpen met ons verstand. “Toen opende Hij hun verstand zodat
zij de Schrift begrepen” (Lucas 24:45). Jezus gaf Bijbelstudie en
toen opende Hij het verstand van de discipelen zodat ze het begrepen. Ik citeer de cursus: “Denk niet te veel door
– ga meer af op je hart en je intuitie” (p. 23) -Bijbellezen om een
ervaring te krijgen is niet Bijbels Dat is niet het doel van Bijbellezen. Het doel van het Bijbellezen Is het
verstaan en toepassen van de Bijbel op ons eigen leven en dat van anderen. De
Bijbel is bedoeld om mee te onderwijzen, te weerleggen, te verbeteren en op
te voeden in de gerechtigheid (2 Tim. 3:16). Dat geldt voor onszelf, zo
passen we de Bijbel op onszelf toe en op anderen in ons onderwijs. De Bijbel
is bedoeld om ons te vormen en toe te rusten (2 Tim. 3:17). Als we daarbij ook iets ervaren is dat goed, maar dat moet nooit het doel
zijn. Zoals dat in lectio divina
wel het geval is. De Bijbel is bedoeld om mee te onderwijzen, te weerleggen, te verbeteren
en op te voeden in de gerechtigheid (2 Tim. 3:16). Vier activiteiten waarbij
ons verstand betrokken is. Het kan zijn dat deelnemers aan de ‘luisterend bidden’ cursus in eerste
instantie gezegend worden door lectio divina, want in de cursus wordt enkele malen achter
elkaar hardop het Bijbelgedeelte voorgelezen. Als je nog niet geleerd hebt om
je verstand uit te schakelen, dan kun je door die lezing nog gezegend worden.
20. Op het spoor gezet
van het contemplatieve christendom, ademgebed Door het aanleren van lectio divina zet de cursus de deelnemers op de weg van het
mystieke christendom. Als cursisten de smaak te pakken krijgen, dan zullen
sommigen nog meer stappen op de mystieke weg zetten. Bijvoorbeeld door de
techniek van ‘het Jezus gebed’ ook aan te leren. Het Jezus gebed bestaat uit het telkens langzaam uitspreken van de naam
van Jezus of van een ander kort woord of zinnetje zoals “Heer onferm u over
mij”. Dat werkt als een mantra. Het voortdurend herhalen van een mantra
bewerkt een meditatieve toestand van verminderd bewustzijn. Een gevaarlijke
toestand, want dat geeft boze geesten de kans om zich te manifesteren. Deze
techniek wordt ook wel repetitief gebed, centrerend gebed en contemplatief
gebed genoemd. Een andere naam is het ademgebed, het woord of zinnetje wordt
dan uitgesproken op het ritme van de ademhaling. In de cursus wordt het ademgebed al genoemd en aanbevolen. Ik citeer: “Neem een Bijbeltekst mee je dag in, kies
een zin uit de Bijbel die je in één ademtocht kunt uitspreken en bid deze zin
tijdens je dag … en luister naar wat God hierin doet. Een “ademgebed” noemt
…” (cursusboek p. 76) -Wat is contemplatief gebed? Zie: www.toetsalles.nl/contemgebed.index.htm + Jos Douma, de cursus
en contemplatief gebed Douma is de voornaamste leider die in Nederland mystieke technieken
uitdraagt, vooral door zijn boeken. We vinden zijn naam terug in het
cursusboek van Luisterend bidden. De uitleg over lectio
divina op de pagina’s 48 en 49 van het cursusboek
is door hem geschreven. Wat daar staat is een verkorte versie van het
hoofdstuk “Bijbellezen met je hart” uit zijn boek “Verlangen naar het goede
leven” (cursusboek, p. 49). In het hoofdstuk van “Verlangen naar het goede leven” geeft hij een
inleiding in lectio divina.
Daar geeft hij de basis door. In het volgende hoofdstuk geeft hij aanvullende
instructie voor lectio divina.
In dat hoofdstuk introduceert hij het contemplatieve gebed als een hulp en
aanvulling van lectio divina.
(pp. 80.81 van “Verlangen naar het goede leven”) Wat zegt hij daar? -Het doel van lectio devina
is om Gods woorden te horen -Die ga je pas horen nadat je ziel tot stilte is gekomen -Tot stilte kom je op het moment dat je, je denken volledig stil hebt
gezet. Dan komt er ruimte om ervaringen van God te krijgen. Ik citeer uit “Verlangen naar het goede leven”: “De lectio
die zich concentreert op het lezen van teksten, heeft als aanvulling silentio nodig. Stilte is de ruimte waarin woorden echt
tot klinken kunnen komen. Maar eerst moet er ook even geen woord zijn,
maar alleen rust, aanwezigheid, het is goed om uitwendig stilte te ervaren in
een stille ruimte, samen met anderen mensen, die zwijgen. Maar er is ook
stilte van binnen nodig.” (p. 80, de
onderstreping is van mij) Douma zegt vervolgens dat die innerlijke stilte niet gemakkelijk is te
bereiken “Die [stilte] is niet
zo makkelijk te vinden. Want zodra je stil wordt en stopt met bezig zijn,
merk je dat er van binnen heel veel onrust is: gedachten, gevoelens en
herinneringen vragen aandacht.” (p. 81) Douma heeft daar een oplossing voor. Hij introduceert de techniek van
contemplatief gebed als een methode om
je denken stil te zetten. Door het herhalen van het gebedswoord (de
gebedsmantra) wordt denken stil gezet, wordt de ziel leeggemaakt. “Voor het oefenen van
stilte vind ik zelf de aanwijzing die zegt dat je een enkel woord moet kiezen
als gebedswoord (bijvoorbeeld Jezus, genade, God, liefde) heel behulpzaam. …
De stilte start wanneer je, je gebedswoord te binnen brengt en het zachtjes
in je hart zegt. Als je vervolgens merkt dat je bezig bent met gedachten,
gevoelens, herinneringen of andere prikkels, moet je telkens weer zachtjes
terugkeren naar dat gebedswoord. Zo kun je de stilte beoefenen die de
onmisbare context is voor het luisteren naar de zachte stem van de Geest, die
klinkt in de woorden van God.” (p. 81) In verschillende van zijn andere boeken beveelt Douma ook het
contemplatief gebed aan. In een van deze boeken, het boek “Jezus uitstralen”
geeft hij een uitgebreide introductie. Daar zegt hij er veel meer over. Hij
introduceert het ook als een op zichzelf staande techniek om een Godservaring
te krijgen. Je gaat dan keer op keer het gebedswoord herhalen tot je God gaat
ervaren. Zie: www.toetsalles.nl/bio.douma.htm Dit heeft niets met Bijbels geestelijk leven te maken. Dit is een
oosterse meditatietechniek vermomd met christelijke termen. Alle
meditatietechnieken uit de oosterse godsdiensten zijn gericht op het stil
zetten van denken. Het zijn ontledigingstechnieken.
Als je zo je ziel tot stilte brengt, maak je jezelf kwetsbaar voor invloeden
uit de onzichtbare wereld. De hindoes die mediteren met bijvoorbeeld een
gebedsmantra krijgen net zo goed bovennatuurlijke ervaringen. Zie dit artikel “Komt meditatie voor in de Bijbel”. www.toetsalles.nl/htmldoc/bijbel.meditatie1.htm Sommige cursisten zullen door de cursus Jos Douma ontdekken en zullen
boeken van Douma gaan lezen. + Dallas
Willard In het cursusboek wordt Dallas Willard herhaaldelijk geciteerd. Willard
is een van de meest invloedrijke leiders van de contemplatieve beweging, ook
hij onderwijst christenen technieken als het ademgebed en lectio
divina. Door Willard te
citeren, introduceert de cursus hem als een betrouwbare Bijbelleraar. Terwijl
hij op allerlei punten in zijn geestelijk onderwijs tegen de Bijbel ingaat[1].
(1) + Een subtiele verandering
van Bijbellezen en gebed In het contemplatieve christendom wordt op subtiele manier gebed en
Bijbellezen veranderd. Dat wordt ook in de cursus Luisterend bidden gedaan. Hierboven bij de bespreking van lectio divina is al besproken hoe door het uitschakelen van het
verstand het Bijbellezen wordt gebruikt als middel om een ervaring van God te
krijgen. Om in een contemplatieve toestand te komen, waarbij je God ervaart. Ook het gebed wordt in de cursus tot een ervaring van God gemaakt. Bidden is in de Bijbel simpelweg spreken tot God. Zie als voorbeeld het
‘onze vader’. De vraag van de discipelen was “Heer leer ons bidden”. En dan
geeft Jezus hen het onze vader als voorbeeld gebed. Zeven concrete dingen die
je aan God vraagt. Dat is de kern van het Bijbelse gebed. (Lucas 11:1-4) Kijk wat de cursus over bidden zegt. Let op hoe de cursus het eenvoudige Bijbelse gebed verandert in een
methode om Gods liefde te ervaren en om boodschappen van God te ontvangen. -Gebed als tweerichtingsverkeer, een gesprek. Als je bidt dan spreek jij niet alleen tot God, maar dan gaat God ook tot
jou spreken. Dan gaat God zijn woorden spreken in je hart. (cursusboek, p. 47) -door gebed genieten we van zijn liefde (cursusboek, p. 47) -door gebed laten we zachtjes in ons hart landen dat we werkelijk zijn
geliefde zoon zijn (cursusboek, p. 47) Niet alleen het Bijbellezen wordt tot het zoeken van een ervaring
gemaakt, dat wordt in het contemplatieve christendom ook met het gebed gedaan,
hetzelfde gebeurt in de cursus. Het gebed gaat allerlei dingen in jou doen.
Genieten van zijn liefde, ervaren dat in je hart landt dat je werkelijk
geliefd bent. En je gaat dingen horen. Directe woorden van God. + Uitleg over het
contemplatieve christendom Voor een uitleg over de “christelijke” contemplatieve beweging, zie dit
artikel: www.toetsalles.nl/htmldoc/contemplatievebeweging.ha.htm -------------------------------- Zie ook de andere drie delen: Deel I – over profeteren, luisterend bidden Deel II – over de charismatische theologie van de
cursus, Deel IV – de conclusies, de gevaren van de cursus. Dit is de link naar het gehele document: www.toetsalles.nl/pdf/luisterend.bidden.ha.pdf
------------------------------------------ De eindnoten 1.
https://www.wayoflife.org/database/dallas_willard.html en https://cicministry.org/commentary/issue91.htm
|